Nắm vững cách trồng cà phê công nghệ cao cho năng suất lớn từ các chuyên gia

Tất tần tật cách trồng cà phê cho năng suất cao đảm bảo chất lượng

1. Kỹ thuật trồng cà phê

1.1. Chọn giống

Hiện nay, cà phê có hai giống chính là Arabica và Robusta. Tùy theo mỗi loại sẽ có đặc điểm riêng và phù hợp với khí hậu của từng vùng miền khác nhau. Khi nắm rõ được đặc điểm này bà con sẽ dễ canh tác cũng như chăm sóc cây trồng hơn. 

Cà phê Arabica

Cà phê Arabica hay còn gọi là cà phê chè, loại cà phê mang lại giá trị kinh tế cao và chiếm thị trường cao nhất trên thế giới. Tuy nhiên, giống cà phê này không quá phổ biến ở Việt Nam vì điều kiện trồng tương đối khắt khe cả về thời tiết và khí hậu, nó chỉ được trồng tập trung ở một số vùng nhất định. 

Cách trồng cà phê Arabica là đảm bảo đất có độ dốc dưới 200 và độ xốp trên 60%. Tầng đất mặt dày trên 20cm, mực nước ngầm sâu hơn 100cm. Bên cạnh đó, hàm lượng mùn trong đất yêu cầu cũng phải đạt 2.5% và thích hợp với loại ánh sáng tán xạ. 

Năng suất cà phê Arabica đạt được tối đa khi trồng trong điều kiện thời tiết khí hậu mát, hơi lạnh, nhiệt độ khoảng từ 15 đến 24 độ C, độ cao từ 800 đến 1500m so với mặt nước biển. Bên cạnh đó, lượng mưa trung bình cần thiết cho cây phải đạt 1200 đến 1900mm, ít nhất phải có 2 tháng khô hạn và nhiệt độ thấp vào cuối và sau vụ thu hoạch. 

Cà phê Robusta

Cà phê Robusta hay còn gọi là cà phê vối. Đây là loại cà phê có hàm lượng cafein cao hơn so với loại cà phê chè khá nhiều. Chính vì vậy nó không được đánh giá cao về chất lượng, chủ yếu được dùng để sản xuất các loại cà phê hòa tan. 

Kỹ thuật trồng cà phê vối là nhiệt độ nóng ẩm từ 24 đến 26 độ C, lượng mưa trên 2000mm/năm và có độ ẩm gần bão hòa. 

Ngoài ra giống cà phê trên thì còn có loại cà phê mít cũng khá phù hợp với khí hậu nhiệt đới ở nước ta. Tuy nhiên, giống cà phê này cũng không được trồng quá nhiều dù khả năng chịu hạn và chống sâu bệnh của nó là rất tốt. Nguyên nhân là do cà phê mít cho năng suất không cao, chủ yếu dùng làm gốc ghép để trồng cà phê kiểu mới. 

1.2. Chuẩn bị đất trồng cà phê

Có rất nhiều người thắc mắc cà phê được trồng chủ yếu trên loại đất nào. Trên thực tế, đây là giống cây trồng thích hợp với nhiều loại đất trồng khác nhau, trong đó với đặc tính lý hóa tốt và tầng đất mặt dày thì đất bazan được cho là loại đất tốt nhất. 

Yêu cầu chung của đất trồng cà phê là tơi xốp, tầng đất mặt dày, có độ thoát nước hiệu quả và độ dốc phù hợp với các loại giống cà phê. Lưu ý, trước khi trồng bà con nên cày bừa đất kỹ lưỡng, thường xuyên dọn sạch cỏ dại bằng máy cắt cỏ đẩy tay chạy xăng của thương hiệu 3A và tàn dư thực vật. Có thể trồng thêm những loại cây họ đậu khoảng 3 đến 4 vụ để cải tạo đất rồi mới trồng cây cà phê. 

• Thời vụ trồng cà phê: Thích hợp nhất là đầu mùa mưa và kết thúc trồng trước khi qua mùa khô vào tháng 1 đến tháng 2.
• Đào hố trồng cà phê: Nên thực hiện trước khi trồng cà phê từ 1 đến 2 tháng. Kích thước hố đạt yêu cầu là 40cm x 40cm x 50cm tương ứng chiều dài x chiều rộng x chiều sâu. Nếu trồng trên đất xấu, cằn cỗi thì bà con nên đào hố lớn hơn và sâu hơn, kích thước phù hợp là 50 x 50 x 60cm.
• Kết hợp bón lót khi trồng cà phê bằng cách trộn đều với đất được đào lên rồi lấp lại cao hơn miệng hố từ 10 đến 15cm. Ngoài ra, bà con cũng nên tưới ẩm cho đất trước khi trồng. 

1.3. Thiết kế lô trồng cà phê

Địa hình trồng cà phê yêu cầu phải ít dốc, nằm trong giới hạn từ 0 đến 150. Nhìn chung, thích hợp nhất là ở độ dốc 80 và không được vượt quá độ dốc 200. Kỹ thuật trồng cà phê trên đất dốc là trồng theo đường đồng mức, theo hướng chống xói mòn. Đặc biệt, bà con cần đảm bảo đường di chuyển thuận tiện cho việc chăm sóc và cơ giới hóa. Trường hợp diện tích canh tác nhỏ thì không cần phải chia lô nhưng vẫn phải đảm bảo trồng theo đường đồng mức. 

Chiều dài của lô yêu cầu phải song song với đường đồng mức. Với các lô lớn có diện tích từ 15 đến 20 ha thì nên chia thành các lô nhỏ để thuận lợi cho việc quản lý và chăm sóc. Chiều dài lô được coi là chuẩn khi nó theo hàng 400 đến 500m và rộng 50m, đường phân lô từ 2 đến 3m. 

1.4. Mật độ trồng cà phê

Khoảng cách trồng cà phê có sự khác nhau giữa các loại giống. Cụ thể, với cà phê Arabica sẽ có mật độ trồng dày hơn Robusta. 

• Đối với cà phê Robusta: Nếu điều kiện địa hình bằng phẳng, đất giàu dinh dưỡng thì nên đảm bảo khoảng cách 3x3cm. Còn nếu địa hình dốc vượt quá 80 và đất hơi cằn cỗi thì nên tăng mật độ trồng. Khoảng cách thích hợp của cây là 2.5m và hàng cách hàng 3m. Ngoài ra mỗi hố có thể trồng từ 1 đến 2 cây tùy ý. 
• Đối với cà phê Arabica: Tại Việt Nam có đến 3 loại cà phê Arabica được trồng nhiều là Caturra, Typica và Catimor. Yêu cầu khoảng cách của các giống này là hàng cách hàng từ 1.8 đến 3m, cây cách cây 1 đến 2.5m. Tùy theo loại cà phê và địa hình mà bạn thay đổi khoảng cách của chúng sao cho phù hợp. Mỗi hố chỉ nên trồng 1 cây mà thôi.

1.5. Trồng cây che mát và đai rừng chắn gió

Như đã nói ở trên, cà phê được xếp vào loại ưa ánh sáng tán xạ. Do đó kỹ thuật trồng cà phê năng suất cao cần phải trồng cây che bóng mát. Có thể chia làm hai loại là cây tạm thời và cây lâu dài.

• Các giống cây trồng tạm thời có thể chọn như đậu săng hoặc cây muồng hoa vàng. Bà con nên trồng thành hàng giữa 2 hàng cà phê. 
• Về lâu dài bà con nên trồng cây keo dậu với khoảng cách trồng từ 5 đến 6m. Khi cây lớn thì nên tỉa bớt và cứ 2 cây gần nhau thì tỉa 1 cây. Đến thời điểm kinh doanh thì cây che mát phải có tán cao gấp 2.5 đến 3m so với cây cà phê. 

Còn với đai rừng chắn gió bà con cần thiết kế ở xung quanh lô cà phê. Mục đích là để hạn chế các bất lợi của dịch hại như gió mạnh gây ảnh hưởng đến cây trồng. Yêu cầu diện tích rừng trồng phải đạt 9m và tối đa là chiếm 15% diện tích đất trồng. Nên trồng thẳng với hướng gió và lệch hướng gió tầm 600. 

Lời khuyên của các chuyên gia là nên trồng các loại cây không cùng phổ ký chủ sâu bệnh hại cho cây cà phê. Đảm bảo cây vững chắc, rễ cọc, tốc độ sinh trưởng nhanh. Ngoài ra, bà con cũng có thể trồng thêm một số loại cây ăn quả khác ở bên rìa rừng để gia tăng thu nhập như xoài, mít, nhãn,…

1.6. Tiến hành trồng cà phê

Thời điểm thích hợp nhất để trồng cà phê là đầu mùa mưa. Theo đó, bà con nên tận dụng lúc lượng mưa lớn để tiết kiệm chi phí cũng như ít công sức tưới cho cây. Dù vậy, bà con cũng nên theo dõi thường xuyên, tránh tình trạng đất trồng bị ngập úng. 

Cuối mùa mưa bà con cũng có thể trồng cà phê miễn là cung cấp đủ nước tưới cho cây. Khi trồng trên hố đã được đào sẵn bà con hãy dùng cuốc đào một lỗ lớn với kích thước bằng bầu cây, sâu từ 25 đến 30cm, rộng từ 15 đến 20cm. Lần lượt xét túi bầu nhẹ nhàng để tránh gây bể bầu. Tiếp đó hãy đặt cây xuống hố, điều chỉnh cho cây thẳng đứng giữa hố rồi mới được lấp đất lại, nén chặt ngang bầu. 

1.7. Trồng dặm cà phê

Trồng dặm là cách trồng cà phê bổ sung sau khi cây cũ bị chết, cây còi cọc, không phát triển. Trung bình khoảng 15 đến 20 ngày sau khi trồng bà con hãy tiến hành trồng dặm. Thao tác trồng không khác gì so với ban đầu và nên nhớ kết thúc trồng dặm trước 1 đến 2 tháng khi mùa mưa kết thúc. 

1.8. Bón phân cho cà phê

Bón phân cho cây cà phê cần được kết hợp với việc đào hố trước khi trồng. Theo đó, bà con nên dùng những loại phân hữu cơ để đảm bảo an toàn sức khỏe và đồng thời đem lại năng suất, chất lượng cao, thân thiện với môi trường và góp phần cải tạo đất.

Bón lót

Tùy theo loại đất trồng của bà con như thế nào mà điều chỉnh lượng phân bón lót cho thích hợp. Tốt nhất nên bón từ 1.5 đến 2kg phân bón hữu cơ/hố và đảm bảo giữ ẩm cho đất theo yêu cầu.

Bón thúc

Đối với bón thúc bà con nên chia làm hai giai đoạn cụ thể như sau:

• Giai đoạn kiến thiết: Là lúc cây chưa cho thu hoạch, còn nhỏ và đang trong giai đoạn phát triển. Tùy theo mỗi giống cà phê khác nhau mà giai đoạn này sẽ ngắn hay dài. Sau khoảng 3 tháng trồng bà con nên bón cho mỗi gốc 0.5 đến 1kg phân hữu cơ. Đến năm thứ 2 trở đi vào khoảng tháng 3 thì bà con hãy tiếp tục bón với lượng phân tương tự. 
• Giai đoạn kinh doanh: Đây là giai đoạn cây cà phê bắt đầu cho trái và bà con cần phải thường xuyên theo dõi vườn để nắm thời kỳ trọng yếu của cây, đảm bảo năng suất cũng như chất lượng của cây tốt nhất. Khuyến nghị bà con nên dùng phân hữu cơ để bón cho cây. 

Ở thời kỳ cây chuẩn bị ra hoa bà con nên bón 1.5 đến 2 kg phân hữu cơ cho một gốc. Còn thời kỳ cây cà phê nuôi trái phải cắt nước từ 2 đến 3 tháng rồi tiếp tục bón phân hữu cơ mỗi gốc từ 1 đến 1.5kg để bổ sung. 

Ở thời kỳ trước khi thu hoạch khoảng 1.5 đến 2 tháng, tức là thời điểm cuối mùa mưa bà con nên bổ sung thêm 1 đến 1.2kg phân hữu cơ cho một gốc. Đến khi thu hoạch xong hãy bón thêm 1.2 đến 1.5kg phân hữu cơ cho mỗi gốc. 

Nếu trồng cà phê tái canh, nghĩa là cây cà phê được trên 25 năm thì lúc này cây sẽ bị suy kiệt. Vì vậy, bà con cần tăng thêm khoảng 1 đến 1.2kg lượng phân hữu cơ vào mỗi thời kỳ. 

2. Chăm sóc cho cây cà phê

Để phát triển mô hình trồng cà phê bền vững thì ngoài kỹ thuật trồng bà con cũng phải nắm chi tiết các công đoạn chăm sóc cho cây cà phê đúng chuẩn. Cụ thể như sau:

2.1. Vun bồn và tủ gốc

Bà con hãy sử dụng cuốc vun đất lên cao xung quanh gốc cây rồi tạo rãnh nhỏ ở xung quanh tán để giúp hạn chế tình trạng xói mòn và rửa trôi đất. Tốt nhất nên sử dụng rơm rạ khô, lá mía hay cỏ khô, thân cây ngô, cây đậu để tủ xung quanh gốc cây cà phê, đảm bảo cách gốc từ 5 đến 10cm. Ngoài ra cũng nên chừa thêm một ít đất nữa để giúp nguyên liệu không bị bay màu. 

Lưu ý: Nếu vào mùa khô, trời nắng nóng bà con nên phòng ngừa vì những nguyên liệu này rất dễ bắt cháy. 

2.2. Tưới nước

Tại một số khu vực có khí hậu ôn hòa, mát mẻ, mùa khô không kéo dài thì không cần phải tưới nhiều nước, thậm chí là không tưới nước đến vài năm. Tuy nhiên, khi trồng cà phê ở tây nguyên thì phải tưới ít nhất 3 đến 4 lần vào mùa khô. 

Để trồng cà phê công nghệ cao đòi hỏi nguồn nước tưới phải sạch, không bị ô nhiễm bởi chất hóa học cũng như chất thải. Yêu cầu lượng nước tưới hằng năm như sau:

• Năm đầu tiên: Cần tưới 120 lít/gốc, định kỳ 22 ngày tưới 1 lần. 
• Năm thứ 2: Cần tưới 240 lít/gốc, định kỳ 22 đến 24 ngày tưới 1 lần. 
• Năm thứ 3: Cần tưới 320 lít/gốc và định kỳ tưới như năm thứ 2. 
• Thời kỳ kinh doanh: Đợt đầu tiên cần tưới 600 lít/gốc, những lần sau đó tưới 400 đến 500 lít/gốc, định kỳ cứ 25 đến 30 ngày phải tưới 1 lần. 

Việc tưới nước đều đặn là cách giúp duy trì sự sinh trưởng và phát triển của cây cà phê. Tùy theo giai đoạn phát triển của cây cũng như điều kiện thời tiết mà bà con điều chỉnh lượng nước cũng như chu kỳ tưới sao cho phù hợp. 

2.3. Làm cỏ

Đối với vườn kiến thiết cần tiến hành làm cỏ dọc theo hàng cà phê. Chiều rộng yêu cầu lớn hơn tán cây cà phê mỗi bên 0.5m và mỗi năm là cỏ khoảng 5 đến 6 lần. Nếu vườn cà phê đã ở giai đoạn kinh doanh thì nên làm cỏ từ 3 đến 4 lần toàn bộ vườn trong năm. Còn trong điều kiện địa hình đồi dốc thì chỉ cần làm cỏ theo băng, không cần phải làm toàn bộ vườn. 

Hằng năm cứ vào đầu mùa khô bà con cần tiến hành làm cỏ dại ở xung quanh vườn cà phê để hạn chế tình trạng cháy. Một cách trồng cà phê cho năng suất cao mà nhiều người không biết đó là tuyệt đối không dùng chất hóa học để diệt cỏ. 

2.4. Cắt tỉa cành tạo tán

Bộ tán sẽ ảnh hưởng đến năng suất của cây cà phê cũng như quá trình chăm sóc, thu hoạch của cây cà phê tương đối lớn. 

Tạo thân chính

Đây là phương pháp tạo hình đơn giản trên mỗi cây cà phê. Nếu như bà con trồng 1 cây/hố thì phải nuôi thêm 1 thân phụ ngay từ năm đầu tiên. Tại vị trí càng gần mặt đất thì sẽ càng tốt. Còn nếu trồng 2 cây trong một hố thì tránh nuôi thêm bất kỳ thân phụ nào mà hãy tỉa hết, ngoại trừ trường hợp cây bị khuyết tán. 

Đây là cách trồng cà phê giúp khống chế chiều cao của cây ở một mức thích hợp, tiện lợi cho quá trình chăm sóc và thu hoạch. 

• Đối với cây thực sinh hay còn gọi là cây ươm bằng hạt thì ở lần hãm ngọn đầu tiên bắt đầu lúc cây cao từ 1.2 đến 1.3m. Còn đối với cây cà phê ghép thì lần hãm ngọn đầu tiên được thực hiện khi cây đạt độ cao từ 1 đến 1.1m. 
• Lần thứ 2 hãm ngọn khi cây có khoảng 50 đến 70% cành cấp 1 bắt đầu phát sinh thành cấp 2. Theo đó, bà con hãy tiến hành nuôi chồi vượt trên đỉnh tán. Ở mỗi thân nuôi 1 chồi cao khoảng 0.4m và duy trì độ cao của cây từ 1.6 đến 1.7m. 

Cắt tỉa cành

Cắt tỉa cành được thực hiện vào giai đoạn cây kinh doanh và thường cắt tỉa 2 lần như sau:

• Lần 1 được thực hiện ngay sau khi thu hoạch cà phê. Theo đó, bà con lần lượt cắt tỉa các cành còi cọc, cành tăm, cành vô hiệu, bị sâu bệnh và cành sát mặt đất.
• Lần thứ 2 được thực hiện vào giữa mùa mưa, theo đó bà con phải cắt tỉa những cành thứ cấp mọc ở vị trí không thuận lợi để giúp tăng cường độ thông thoáng. 

3. Phòng trừ sâu bệnh

Dù áp dụng cách trồng cà phê ghép hay cách trồng cà phê con thì người trồng đều phải lưu ý đến vấn đề phòng trừ sâu bệnh. Đối với cây cà phê thì phổ biến nhất có các loại sâu bệnh như sâu đục thân, mọt đục cành, đục quả, những loại rệp vảy trên quả, rệp sáp hại rễ, hại quả, bệnh gỉ sắt, thán thư, bệnh thối cổ rễ, vàng lá, khô quả, thối cuống quả,…

Để phòng ngừa các bệnh này bà con phải tuân thủ đúng kỹ thuật trồng cà phê cũng như quy trình chăm sóc. Không dùng chất hóa học và hạn chế dùng phân hữu cơ vì sẽ làm đất thoái hóa và mất cân bằng sinh thái tự nhiên. 

Bà con cũng nên dùng cây giống ghép để có thể tổ hợp được những đặc tính tốt của cây giống. Ưu tiên dùng những cây giống có khả năng chống chịu được sâu bệnh. Ngoài ra, nên bón phân hữu cơ trong suốt quá trình trồng. 

Hi vọng rằng với những chia sẻ trên đây bà con có thể nắm rõ cách trồng cà phê đảm bảo mang lại năng suất cao. Còn thắc mắc điều gì nhanh tay liên hệ với chúng tôi để được tư vấn thêm bạn nhé.