KỸ THUẬT NUÔI HƯƠU SAO LẤY NHUNG - CÁCH LÀM CHUỒNG, CHỌN GIỐNG, CHĂM SÓC VÀ PHÒNG BỆNH

1. Làm chuồng nuôi hươu sao lấy nhung

Kiểu chuồng nuôi hươu sao

• Chuồng cũi: chiều dài 5m, rộng 3m sử dụng thanh gỗ đóng lại thành cũi, các thanh gỗ cách nhau 10 - 15cm để phân lọt. Nhưng mô hình này chỉ phù hợp với quy mô nhỏ lẻ vài còn.
• Chuồng sân: áp dụng cho các mô hình nuôi hươu sao lấy nhung từ trên 15 con. Trung bình nuôi 10 - 15 con cần diện tích từ 100  - 200m2

Vị trí làm chuồng

Nên chọn vị trí cao ráo, hạn chế tiếng ồn, không bị ô nhiễm.

Vị trí làm chuồng cần thoáng mát về mùa hè, ấm về mùa đông.

khu nuôi nhốt riêng biệt, không nên nuôi chung với các loại gia súc gia cầm khác tránh mầm bệnh lây lan, phát triển.

Hướng chuồng nuôi hươu

Hướng chuồng tốt nhất là hướng Đông Nam hoặc hướng Nam để thời tiết thuận lợi, cường độ ánh sáng phù hợp, không có sự chênh lệch quá lớn giữa ngày và đêm. 

Vật liệu làm chuồng nuôi huơu 

Vật liệu làm chuồng chủ yếu là gỗ, mái lá cọ, lá dừa, tấm tôn, ibrô xi măng lưới thép. 

Các cột dóng bằng gỗ cần được bào trơn, chắc chắn để không làm hươu bị xây xát. 

Lưới thép quây xung quanh khu vực chuồng nuôi, nên sử dụng lưới B40. 

Làm nền chuồng nuôi hươu 

Nền chuồng dậm chắc chắn, có độ dốc từ 3 - 5% để đảm bảo thoát nước tốt. 

Có thể làm nền đất nện chặt, nền xi măng hoặc nền lát gạch đỏ. Tuy nhiên làm bằng nền gạch đỏ là tốt nhất, dễ thực hiện, thuận tiện cho việc dọn dẹp vệ sinh. 

Ngoài ra nếu có sẵn gỗ thì bà con có thể làm nền bằng các tấm gỗ ghép khít lại với nhau. 

Trong chuồng phân chia thành các ô, mỗi ô 4m2, nếu nuôi hươu đẻ thì cần 2 - 4m2

2. Dụng cụ chăn nuôi hươu sao 

Trong cách nuôi hươu lấy nhung, máng ăn, máng uống là hai dụng cụ chăn nuôi quan trọng giúp hươu ăn nhiều, ít hao hụt. 

Nên tận dụng làm máng bằng cao su để tránh bị vỡ. Bố trí máng ăn máng uống hợp lý, ngang tầm hươu ăn. 

3. Cách chọn hươu sao giống 

Vì giá thành giống hươu khá đắt nên bà con cần mua hươu sao giống ở những địa chỉ bán giống uy tín, có giấy chứng nhật. 

Chọn con giống theo lý lịch, yêu cầu bố mẹ khỏe mạnh, không bị bệnh, số nhung của cặp bố mẹ lớn, đạt từ trên 800gr trở lên. 

Chọn con giống khỏe mạnh, sạch bệnh, tinh nhanh, tai lúc nào cũng vểnh lên, bụng thon, lưng thẳng, 4 chân đều, đứng và đi lại không bị dị tật. 

Bà con có thể tham khảo giá hươu sao giống tại các trang trại ở bảng sau:

* Mức giá này có sự biến động và chênh lệch tùy từng thời điểm, từng giống

4. Thức ăn, nước uống nuôi hươu sao lấy nhung 

Nguồn thức ăn cho hươu

Nuôi hươu sao lấy nhung khá đơn giản vì nguồn thức ăn phong phú, chúng lại phàm ăn, rất ít kén chọn. Do đó, bà con có thể tận dụng thức ăn sẵn có ở địa phương, phù hợp với điều kiện khí hậu ở từng vùng miền. 

Các loại thức ăn của hươu sao:

• Thức ăn xanh tươi:

Nguồn thức ăn xanh có chứa từ 60 - 80% nước, từ 2 - 5% protein là một lượng chất khoáng gồm các loại cỏ, nụ hoa, mầm đậu, cây mục túc, cây trong vườn, củ quả, phụ phẩm nông nghiệp…

Thức ăn củ quả có chứa nhiều đường và kali như cà rốt, củ cải, khoai lang… đặc biệt trong cà rốt có chứa nhiều caroten bổ sung vitamin trong mùa đông và mùa xuân nên hươu rất thích ăn.

• Thức ăn phơi khô:

Thức ăn phơi khô bao gồm phụ phẩm nông nghiệp, các loại cây cỏ, rơm phơi khô hoặc đem ủ chua để làm thức ăn dự trữ cho hươu trong mùa khan hiếm thức ăn. 

• Thức ăn hạt:

Bao gồm các loại hạt ngũ cốc như ngô, gạo, tiểu mạch, cao lương, các loại hạt họ đậu… Nguồn thức ăn này cần được điều chỉnh theo từng giai đoạn chăm sóc hươu. 

• Thức ăn từ các loại khô dầu 

Bao gồm khô dầu đậu tương, khô dầu lạc, khô dầu cám… chứa nhiều protein giúp hươu phát triển nhanh. 

• Khoáng chất: 

Bên cạnh đó, khi nuôi hươu lấy nhung, các trang trại cần bổ sung thêm khoáng chất như bột đá vôi, bột vỏ trứng, bột xương, muối ăn

Để hươu ăn nhiều, dễ ăn, hạn chế hao hụt thức ăn bà con nên sơ chế nguyên liệu:

• Đối với thức ăn xanh tươi, thức ăn từ phụ phẩm nông nghiệp, rau củ quả có thể sử dụng các loại máy băm cỏ cho bò hoặc máy băm cỏ, xay ngũ cốc khô 3A4kW, băm rau củ để băm nhỏ thành từng đoạn từ 5 - 7cm. Nguồn thức ăn này sau khi băm nhỏ có thể cho hươu ăn trực tiếp hoặc đem ủ chua làm thức ăn dự trữ. 
• Đối với các loại hạt ngũ cốc: tốt nhất nên nghiền nhỏ, phối trộn với nhau để tăng giá trị dinh dưỡng hoặc đem ép thành cám viên cho hươu ăn tiết kiệm được nhiều chi phí chăn nuôi, thu lợi lớn. 

Nguồn nước nuôi hươu sao lấy nhung:

Nước uống cung cấp cho hươu cần phải sạch sẽ, có thể pha thêm một chút muối (vì hươu sao thích uống nước mặn). Nhu cầu nước của hươu sao tính theo mùa, vào mùa hè cần từ 6 - 8 lít/ngày, vào mùa đông cần từ 4 - 6 lít/ngày. 

Thay rửa máng nước uống hàng ngày để tránh vi khuẩn, mầm bệnh. 

5. Kỹ thuật chăm sóc hươu sao lấy nhung

Giai đoạn hậu bị 

Giai đoạn hậu bị từ khi hươu con được từ 2 - 3 tuần tuổi. Thời điểm này hươu lớn nhanh nên chất lượng thức ăn phải phong phú, tỉ lệ phù hợp. Theo kinh nghiệm chăn nuôi hươu sao ở một số tỉnh, tỷ lệ phối trộn thức ăn cho giai đoạn hậu bị như sau:

Trong đó, tỉ lệ thức ăn tinh trong giai đoạn này cần đảm bảo: 40% hạt họ đậu, 20 - 30% hạt ngũ cốc, 30 - 40% cám.

Nuôi hậu bị, thời gian sinh trưởng và phát dục của hươu rất nhanh, có thể đạt trên 70% khối lượng trưởng thành. Do đó, nên phân chia đực cái để dễ quản lý, tránh phối giống sớm.

Cần tăng cường cho hươu đi lại, vận động nếu có sân vườn. 

Giai đoạn lấy nhung

Giai đoạn lấy nhung cần được chăm sóc kỹ lưỡng, nguồn thức ăn được phối trộn cẩn thận, an toàn, đúng kỹ thuật, tránh làm ảnh hưởng đến năng suất của nhung hươu. 

Những giai đoạn cần bồi dưỡng cho hươu đực lấy nhung là:

• Trước khi hươu động dục: trước mùa động dục, hươu đực ăn nhiều để bồi dưỡng sức khỏe. Nhưng trong thời kỳ phát dục lại biếng ăn, biếng ngủ. 
• Sau mùa thay lông: Giai đoạn thay lông, hươu cũng yếu, khi có bộ lông mới, hươu mới chịu ăn.
• Trước và trong thời kỳ phát triển lộc nhung: thời kỳ phát triển nhung thì mọi tính lực của hươu sẽ dồn về đôi nhung, do đó cần bồi bổ để tránh giảm sút thể trọng.

Nhu cầu thức ăn hàng ngày của hươu sao đực thời kỳ mọc nhung:

 Xây dựng khẩu phần thức ăn của hươu sao lấy nhung như sau:

Lưu ý: thành phần nguyên liệu trong thức ăn tinh như sau: hạt họ đậu 50%, hạt ngũ cốc 20%, cám 30%. 

Mỗi ngày cho hươu sao ăn 2 bữa thức ăn tinh vào sáng sớm và chiều tối.

Đối với hươu lấy nhung, một ngày nên cho ăn 3 bữa: sáng 8 - 9 giờ; chiều 16 - 17 giờ; tối 21 - 22 giờ.

Thời điểm đang mọc nhung thì nên ghi chép thời gian rụng gốc, tốc độ mọc nhung. 

Nếu hươu đến thời điểm mọc nhung mà gốc sừng cũ chưa rụng thì cần can thiệp hỗ trợ lột bóc phần sừng cũ đi, nếu không sẽ làm ảnh hưởng đến tốc độ sinh trưởng của cặp nhung mới. 

Thời kỳ con hươu sao đang ra lộc tính tình khá hiền dịu nhưng cần tránh người lạ, độc vật gây hại làm hươu sợ hãi, ảnh hưởng đến cặp nhung. 

Giai đoạn phối giống 

Hươu phối giống vào thời điểm mùa thu, tháng 9. Biểu hiện phát dục rõ ràng. Hươu đực kém ăn, có những con bỏ ăn. Chính vì vậy cần tăng nguồn dinh dưỡng, vitamin, protein, rau cỏ, lá xanh non… 

Đối với hươu cái, trong đó thức ăn tươi xanh và thức ăn nhiều nước là chủ đạo. Khẩu phần thức ăn tinh hàng ngày là cây họ đậu 20%, hạt ngũ cốc 10%, thức ăn nhiều nước 70%. 

Giai đoạn này cần ghi chép thời gian phối giống, khống chế không để cho hươu mẹ phối giống quá nhiều, chỉ nên từ 2 - 3 lần là vừa. Đồng thời khi hươu mẹ phối giống cần cai sữa cho hươu con lứa trước.

Đối với hươu đực, khẩu phần thức ăn tinh hàng ngày sẽ duy trì theo tỉ lệ: cây họ đậu 50%, hạt ngũ cốc 20%, cám 30%. Cần đảm bảo ngon miệng kích thích hươu ăn nhiều, khỏe mạnh. Mỗi ngày cho ăn 2 bữa.

Cần nhốt riêng từng con để tránh chúng đánh nhau. 

Thường xuyên dọn dẹp vệ sinh chuồng trại để ngăn ngừa bệnh. 

6. Nhung hươu sao và kỹ thuật thu hoạch nhung hươu

Nhung hươu sao 

Nếu thực hiện đúng kỹ thuật chăn nuôi con hươu sao thì chỉ từ 14 - 15  tháng tuổi, tại vị trí gốc sừng đã mọc nhung. Trung bình mỗi năm, hươu đực cho thu 1 cặp nhung, trong vòng đời của một con hươu đực có thể thu được từ 12 - 15 cặp nhung.

Các loại nhung hươu:

• Nhung sơ sinh: hươu đực 1 tuổi, đôi nhung đầu tiên gọi là nhung sơ sinh. Thu hoạch vào thời điểm nhung mọc dài từ 15 - 20cm.
• Nhung 2 chạc: hươu đực nuôi từ 2 - 3 tuổi hoặc cặp nhung có kích cỡ nhỏ, thu hoạch có 2 chạc. Thời điểm thu hoạch là khi chạc thứ 2 vừa nhú lên, phần đỉnh nhung phình to.
• Nhung 3 chạc: hươu đực nuôi từ 5 tuổi trở lên, đôi nhung tương đối to mập mạp, thu hoạch có 3 chạc. Thời điểm thu hoạch là khi chạc thứ 3 vừa nhú. 

Sau khi rụng sừng thì nhung hươu sao sẽ mọc, ở miền Nam, thời điểm bắt đầu mọc là từ tháng 3 - 4. Còn ở miền bắc thì chậm hơn, tháng 4 - 5. Thời điểm nhung hươu phát triển mạnh là từ tháng 5 -6 

Từ ngày nhung hươu bắt đầu nhú đến khi thu hoạch khoảng 50 ngày. 

Thời điểm thu hoạch nhung hươu là vào mùa xuân, sau Tết Nguyên đán đến tháng 6 âm lịch trong đó tập trung nhất là tháng 1, tháng 2.

Kỹ thuật thu hoạch nhung hươu sao

Hươu sao tuy được thuần dưỡng và nuôi tập trung trong trang trại nhưng khó tiếp cận và luôn ở trạng thái cảnh giác. Khi lấy nhung nên có nhiều người hỗ trợ. 

Dụng cụ cắt: cưa sắt, cưa gỗ. Trước khi cưa cần phải tiêu độc, khử trùng. Cưa phải đảm bảo sắc, cưa đều tránh là nhung bị nứt xước làm ảnh hưởng đến chất lượng, giá thành. 

Cách cắt nhung: Cưa cách chân đế 2cm, không cưa sát đầu con hươu sao sẽ làm tổn thương đến chúng. Thời gian cắt nhung chỉ nên từ 4 - 5 phút, không nên kéo dài quá. 

Cầm máu: Sau khi khai thác nhung, cần tiến hành cầm máu cho vật nuôi. Có thể thực hiện theo một trong những cách sau:

• Sử dụng bột than trộn lẫn mực tàu thành hỗn hợp sền sệt rồi bôi trực tiếp lên vết cắt.
• Dùng lá cây nhọ nồi (cỏ mực) đem giã nhuyễn, trộn thêm với 2 ống vitamin K, một lọ Penicilin 500.000 - 1.000.000 đơn vị để bôi lên vết cắt cầm máu.
• Dùng phèn chua và muối ăn rang chín với tỉ lệ 2 : 1. Đem tán nhuyễn thành bột rồi bôi lên vết thương. 
• Dùng lá rong gói bánh giã nhỏ cùng một chú muối ăn, bột than và bôi lên vết thương.

Chúc bà con thành công với trọn bộ kỹ thuật nuôi hươu sao lấy nhung mà khomay3a.com đã chia sẻ trên đây!